Ана тілі туралы тәрбие сағаты
Ана тілі – ұлт болашағы
Мақсаты: Сөйлеу мәдениетін тәрбиелеу. Қазақ тіліне деген сүйіспеншілік сезімін ояту.
Әдісі: сұрақ-жауап, мақал-мәтелдер, фразеологизмдер
Сабақтың барысы
I. Ұйымдастыру кезеңі.
– Қайырлы күн! Сіздерді көргеніме өте қуаныштымын. Бүгінгі сынып сағатымызды ана тіліне арнаймыз. Сабағымызды бастамас бұрын, келесі сұрақтарға жауап берулеріңізді сұраймын:
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі қандай? (Қазақ).
22 қыркүйек күні елімізде қандай мереке атап өтіледі? (Қазақстан халықтарының тілдері күні)
Мемлекетіміздің негізгі заңы қалай аталады? (Конституция)
II. Негізгі бөлім
«Мақал-мәтелдерді түзету» ойыны
– Жерді егіншісіз, дастарқанды нансыз, ал қазақ тілін мақал-мәтелдерсіз елестету мүмкін емес. Келесі тапсырмада қате сөзді анықтап, оны түзетулерін керек.
- Ағайын – алтау, Ана – екеу (біреу).
- Аузы қисық болса да, байдың ұлы билесін (сөйлесін).
- Ұрлық түбі – байлық (қорлық).
- Сабыр түбі қара алтын (сары алтын).
- Еңбек етсең – жеңерсің (емерсің).
– Ал енді, мен плакатта жазылған тұрақты сөз тіркестерін (фразеологизм) бір-бірлеп оқимын, ал сіздер, оларды түсіндірулерін керек.
- Төсек тартып қалу (ауыру, науқастану)
- Ит өлген жер (алыс жер)
- Көзді ашып-жұмғанша (тез)
- Ат салысу (көмектесу)
- Төбе шашы тік тұру (қорқу)
- Аяқ астынан (кенеттен)
– Ана тілі – ұлтымыздың басты құндылығы. Егер тіл жоғалып кетсе, не болатының елестету өте қиын. Ол бізге не үшін қажет? (мұғалім балалардың жауаптарын тақтаға жазып отырады).
адамдармен қарым-қатынас жасауға, қатесіз жазуға, алынған білімді келешек ұрпаққа жеткізуге, ақпарат алмасуға, бірлесіп жұмыс жасауға.
Қазақ тілін сақтап қалу үшін, алдымен сөйлеу экитетінің ережелерін жақсы білу керек. Алдарыңызда жатқан параққа өз ойларыңызды жазыңыздар.
- Әңгімелесушінің сөзін бөлмеңіз.
- Анық, нақты және түсінікті сөйлеңіз.
- Мағынасын білмесеңіз, ол сөзді қолданбаңыз.
- Балағат, дөрекі және ұятсыз сөздер – әдепсіз қылыққа жатады.
- Сыпайылық – сөйлеу тәртібінің негізі екенін ұмытпаңыз.
III. Соңғы бөлім
– Құрметті оқушылар! Қазақ тілі – ата-бабамыздың асыл мұрасы екендігін естен шығармаңыздар. Ана тілімізді дөрекі және мағынасыз сөздермен шұбарламай, оған қамқор болайық.
Сүйемін туған тілді – анам тілін,
Бесікте жатқанымда-ақ берген білім
Шыр етіп жерге түскен минутімнен
Құлағыма сіңірген таныс үнім.
Сол тілмен шешем мені әлдилеген,
Еркелеткен, «құлыным», «жаным» деген
Сол тілменен бірінші білгізілген:
«Ана» деген сүйгендік сөз әм менен.
(Сұлтанмахмұт Торайғыров)
