АЛЖИР лагері туралы мәлімет
«АЛЖИР» – Отан сатқындары әйелдерінің Ақмола лагері (1938-1953 ж.). Бұл жерде негізінен «халық жауы» деп айыпталған белгілі мемлекет, саяси және қоғам қайраткерлерінің жұбайлары қамалған.
Кеңес Одағының аумағында жүздеген ГУЛАГ жұмыс істеген, осындай ошақтардың бірі Ақмола облысында орналасты. Тұтқындар лагерьге Мәскеуден, Ленинградтан, Украинадан, Грузиядан, Армениядан және Орта Азиядан әкелінген. АЛЖИР-де Сәкен Сейфуллин, Бейімбет Майлин, Тұрар Рысқұлов, Сұлтанбек Қожанов және т.б. қазақ зиялыларының жұбайлары ұсталған.
Бұл қорқынышты лагерьден 18 мыңға жуық әйел өткен. Аумағында 20-дан астам барақ болған, әр барақта шамамен 300 әйелден қамауда ұсталды. Орындар жеткіліксіз болғандықтан, жаңадан келген әйелдер казармаларды өздері салуға мәжбүр болды. Асхана, мал фермасы, астық қамбасы және шеберханалар – түрмедегі әйелдердің қолымен тұрғызылған. Қысқы мерзімде казармадағы температура 6-8 градустан аспаған. Барақтарды жылытатын отын ретінде қамыстар қолданылды.
Кейбір әйелдер абақтыға балаларымен бірге жеткізілген, араларында жүкті кезінде сотталғандары да болды. Балалар 3 жасқа дейін аналарымен болып, содан соң балалар үйіне жіберілген. Тұтқындар күніне 12-15 сағат жұмыс істеген. Тамақтану өте нашар болды – бір үзім қара нан мен әртүрлі жармалардың ботқасы ғана берілген. Әйелдер үнемі аштық сезімімен өмір сүріп, суықтан және аурулардан жиі зардап шеккен.
1943 жыл өте ауыр болды, бұл кезенде жүздеген тұтқын жан тапсырды. АЛЖИР 1953 жылы Сталин қайтыс болғаннан кейін жабылды. Қазіргі уақытта, түрменің орнында саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алуға арналған мұражай мен мемориалдық кешен орналасқан.
